Welke vitamines heb je nodig?

Gemiddelde leestijd: 19 minuten

Een gezond en divers dieet is van levensbelang. Groenten, vlees, fruit en peulvruchten zitten boordevol belangrijke voedingsstoffen, zoals mineralen, vezels, vetten, eiwitten en natuurlijk vitamines. Welke vitamines heb je nu echt nodig? Je leest het hier.

In dit artikel gaan we dieper in op de vraag wat vitamines zijn en welke vitamines je nodig hebt. Dan leer je al snel dat er geen levend wezen bestaat dat zonder vitamine kan overleven. Zeker wij als mens niet.

Hieronder leer je onder andere:

  • Welke rol vitamines in het menselijk lichaam spelen;
  • Wat de belangrijkste vitamines zijn en welke vitamines heb je nodig;
  • In welke voeding je deze vitamines vindt en;
  • Wat er kan gebeuren als je een tekort of overschot aan vitamines hebt.

Wat zijn vitamines

Vitamines zijn organische stoffen die als micronutriënten een functie uitvoeren voor het menselijk lichaam. Zo goed als alle vitamines moeten uit voedsel worden gehaald. Dit is omdat het menselijk lichaam niet in staat is om zelf vitamines aan te maken. Vitamine D3 is hier de enige uitzondering op.

Water- en vet oplosbare vitaminen

Vitaminen zijn in twee verschillende groepen in te delen. Dit zijn de water- en vet oplosbare vitaminen.

Het verschil is dat een overschot van wateroplosbare vitaminen simpelweg via de urine weer uit het lichaam gewerkt wordt. Vet oplosbare vitaminen worden in het lichaamsvet opgeslagen. Hierdoor bestaat er in sommige gevallen kans op vergiftiging na een (langdurig) te hoge inname. Goed om te weten is dat Vitamine B en C wateroplosbaar zijn. Vitamine A, D, E en K zijn vet oplosbaar.

Eet beter in 28 dagen_gezonde voeding_gezonde vitamines, welke vitamines heb je nodig?

Eet beter in 28 dagen met huisarts Tamara de Weijer

Dokter Tamara zet voeding en leefstijl dagelijks in als medicijn

waardoor je gezonder, energieker en slanker wordt.

Koop Direct!

De belangrijkste vitamines die je nodig hebt

Alhoewel alle vitaminen belangrijk zijn, schieten een aantal hier bovenuit. Welke vitamines heb je nodig?

Zonder deze vitamine kunnen bij vele lichaamsprocessen grote problemen ontstaan.

Vitamine A

Vitamine A bestaat uit de stoffen retinol, retinal en retinolzuur. Je vindt deze alleen in dierlijke producten. Het menselijk lichaam is daarnaast ook in staat om carotenoïden zoals bètacaroteen, dat in sommige groenten aanwezig is, om te zetten naar vitamine A.

Belangrijk voor

Vitamine A is van groot belang voor een aantal lichaamsprocessen. Denk aan een goede groei en opbouw van huid, haar en nagels. Ook voor het functioneren van de ogen en de ontwikkeling van het ongeboren kind is vitamine A essentieel.

Bronnen

Lever is het rijkst aan Vitamine A. Ook visolie, bepaalde kazen, eieren, melk, wortels, broccoli, zoete aardappels, spinazie en boerenkool worden als een goede bron gezien.

Vitamine A tekort

Een tekort aan vitamine A kan voor problemen met het zicht zorgen. Denk aan nachtblindheid en hoornvliesverweking. Een tekort aan vitamine A komt in Nederland niet of zeer zelden voor.

Toxiciteit

Vitamine A wordt gemakkelijk door het lichaam opgeslagen en lastig verwerkt. Een te hoge hoeveelheid vitamine A in het lichaam kan tot vergiftiging lijden. In lichte gevallen gaat het om hoofdpijn, vermoeidheid, misselijkheid en pijn in de ogen. Hogere dosissen kunnen zeer schadelijk zijn voor het ongeboren kind en tot leverbeschadigingen lijden.

Vitamine B1 (Thiamine)

Vitamine B bestaat uit een groep verschillende vitaminen. De bekendste en belangrijkste varianten hiervan zijn vitamine B1, B6 en B12. Deze zullen we allemaal behandelen. De hoogste concentraties vitamine B vind je in dierlijke producten. De meeste zijn met een uitgekiend vegetarisch voedingspatroon ook in voldoende mate binnen te krijgen.

Belangrijk voor

Thiamine speelt een belangrijke rol in de aanmaak van verschillende enzymen, die helpen om bloedsuiker af te breken. Ook draagt het bij aan een goede werking van het zenuwstelsel, met name door een betere geleiding van zenuwimpulsen

Bronnen

Thiamine is een veelvoorkomende vitamine. In veel voedingsproducten komt het echter maar in relatief lage hoeveelheid voor. Goede bronnen van thiamine zijn vlees, peulvruchten, hele granen en melk.

Vitamine B1 tekort

Een chronisch tekort aan thiamine kan tot de ziekte beriberi leiden. Deze aandoening treft het hart- en vaatstelsel. Ook kunnen er neurologische klachten ontstaan. Tekorten aan thiamine dragen ook bij aan het ontstaan van het Syndroom van Wernicke-Korsakov. In de westerse wereld komt een tekort aan thiamine eigenlijk enkel voor bij chronisch alcoholmisbruik.

Toxiciteit

Thiamine is in water oplosbaar. Overdoseringen zijn in principe dus enkel mogelijk door een extreem hoge hoeveelheid supplementen in te nemen.

Vitamine B6 (Pyridoxine)

Een andere belangrijke en bijzondere B vitamine is pyridoxine, beter bekend als vitamine B6. Deze is van nature van onmisbaar belang voor de stofwisseling, met name voor de opbouw en afbraak van aminozuren. Dit zijn de bouwstenen van eiwitten in het lichaam. Net als alle andere varianten is pyridoxine het meest in dierlijke producten terug te vinden.

Belangrijk voor

Zoals je hierboven al las is Pyridoxine onmisbaar voor de opbouw en afbraak van aminozuren. Daarnaast heeft het grote invloed op het immuunsysteem en het zenuwstelsel. Pyridoxine is ook noodzakelijk voor de aanmaak van bloed.

Bronnen

De hoogste concentratie pyridoxine wordt gevonden in varkensvlees. Ook bepaalde vissoorten en eieren zijn rijk aan pyridoxine. Walnoten en peulvruchten zijn de toppers onder de niet dierlijke producten.

Vitamine B6 tekort

In de westerse wereld zal je slechts zelden een tekort aan pyridoxine tegenkomen. Dat is maar goed ook, want de gevolgen kunnen groot zijn. Onder andere bloedarmoede, een zeer lage weerstand en ernstige zenuwaandoeningen kunnen het gevolg zijn. Pasgeboren kinderen kunnen last krijgen van hevige stuipen.

Toxiciteit

Alhoewel pyridoxine een in water oplosbare vitamine is, kunnen na langdurig en overmatig gebruik van supplementen toch fysieke problemen ontstaan. Een voorbeeld hiervan is perifere neuropathie. Dit is een ernstige aandoening van het zenuwstelsel, die voor zenuwpijnen, tintelingen en gevoelloosheid zorgt.

Eet beter in 28 dagen_gezonde voeding_gezonde vitamines, welke vitamines heb je nodig?

Eet beter in 28 dagen met huisarts Tamara de Weijer

Dokter Tamara zet voeding en leefstijl dagelijks in als medicijn

waardoor je gezonder, energieker en slanker wordt.

Koop Direct!

Vitamine B12 (cobalamine)

Vitamine B12 heeft als chemische naam cobalamine. Dit is de enige vitamine B die enkel uit dierlijke producten gehaald kan worden. Daarom wordt het aan veganisten aangeraden om supplementen of met cobalamine verrijkte producten in het dieet op te nemen.

Belangrijk voor

De belangrijkste rol van cobalamine ligt in de aanmaak van rode bloedcellen. Ook je zenuwen hebben cobalamine nodig om goed te functioneren.

Bronnen

Cobalamine komt enkel in dierlijke producten voor. Er zijn bepaalde zeewieren die een vorm van cobalamine bevatten, maar deze wordt door het lichaam amper opgenomen. Veganisten zijn om die reden toegewezen op supplementen of voeding, die verrijkt is met vitamine B12.

Vitamine B12 wordt door bacteriën in het maag-darmkanaal van dieren aangemaakt. Dit is ook bij mensen het geval. Echter, voor zover bekend, zijn mensen de enige diersoort waarvan het lichaam de eigen productie niet kan opnemen.

Vitamine B12 tekort

Een vitamine B12 tekort kan tot zeer grote problemen leiden. Het zorgt voor een variant van bloedarmoede en kan neurologische schade veroorzaken. Dit loopt uiteen van vermoeidheid, duizeligheid, hartkloppingen en oorsuizen tot geheugenverlies, tintelingen, coördinatiestoornissen en spierzwakte. In de hevigste gevallen kan het voor invaliditeit zorgen of zelfs levensbedreigend zijn.

Vanuit de medische wereld is er lange tijd weinig aandacht voor vitamine B12 tekort geweest en nog altijd is het een onder gediagnosticeerde aandoening. Bij langdurig één van bovenstaande klachten kan het daarom geen kwaad om de bloedwaarden na te laten kijken.

Toxiciteit

Voor zover bekend zijn er geen nadelige effecten van een te hoge inname van vitamine B12.

Vitamine C (Ascorbinezuur)

Eén van de bekendste vitaminen van allemaal is vitamine C. De chemische naam is ascorbinezuur. Deze naam heeft het te danken aan het feit dat vitamine C scheurbuik voorkomt, dat ook wel bekend stond als ‘scorbutus’.

Belangrijk voor

Vitamine C is een belangrijke antioxidant. Dit betekent dat het ophoping van schadelijke vrije radicalen in het lichaam voorkomt. Ook is het belangrijk voor de vorming van bindweefsel, het afweersysteem en de opname van ijzer.

Bronnen

Vitamine C zit in een groot aantal groenten en fruit. Van de groenten staan spruitjes en rode paprika bekend als echte vitamine C bommen. Ook alle citrusvruchten zijn hier een goede bron van. Ook aardappels bevatten de stof in lage mate.

Vitamine C tekort

Wie langdurig zonder vitamine C komt te zitten, krijgt problemen met zijn immuunsysteem. Men wordt sneller ziek en op den duur kunnen er problemen ontstaan met wondgenezing en bloedingen aan bijvoorbeeld het tandvlees. Uiteindelijk kan de ziekte scheurbuik ontstaan. Tegenwoordig komt een tekort aan ascorbinezuur haast nergens ter wereld nog voor.

Toxiciteit

Vitamine C is een ongevaarlijke stof die volledig met de urine uit het lichaam verdwijnt. Extreem hoge inname in de vorm van supplementen kan hoogstens tot lichte en onschuldige darmklachten leiden.

Vitamine D

Vitamine D is een bijzondere vitamine. Het is namelijk de enige vitamine die voor een gedeelte door het lichaam aangemaakt kan worden. Dit gebeurt in de huid onder invloed van zonlicht. De zonkracht moet hiervoor wel een UV-index hebben, die op 3 of hoger ligt.

Er zijn twee soorten vitamine D, dit zijn vitamine D2 en D3. Voor de mens is D3 het meest voornaam omdat deze krachtiger is.

Vitamine D3 (Cholecalciferol)

De sterkste variant van vitamine D is vitamine D3. Afhankelijk van het jaargetijde en je locatie, kan deze vitamine door de huid zelf aangemaakt worden. In Nederland gebeurt dit grofweg vanaf mei tot en met september. Omdat vitamine D in vet oplosbaar is, is er voor de winterperiode een kleine voorraad aanwezig.

Bepaalde bevolkingsgroepen wordt wel aangeraden supplementen te nemen in de maanden van oktober tot en met april. Dit zijn bijvoorbeeld mensen met een donkere huidskleur, ouderen, zwangere vrouwen en baby’s.

Belangrijk voor

Vitamine D3 heeft een groot aantal functies in het menselijk lichaam. Zo is vitamine D3 belangrijk voor sterke botten en tanden en houdt het spieren in een goede gezondheid. De laatste jaren wordt het belang van vitamine D3 echter nog duidelijker. Het is bijvoorbeeld onmisbaar voor het immuunsysteem.

Recent onderzoek heeft uitgewezen dat Vitamine D3 helpt bij het reguleren van het dag- en nachtritme. Er is dus een direct verband tussen slaapproblemen en een tekort aan D3. Hetzelfde kan overigens gezegd worden van verschillende B-vitaminen.

Bronnen

Goede natuurlijke bronnen van vitamine D3 zijn vette vis, zoals zalm, haring en makreel. Ook in andere dierlijke producten zit vitamine D3, maar dan in lagere mate. Het is ook aan veel producten toegevoegd, zoals bijvoorbeeld margarine.

Vitamine D3 tekort

Een bekend voorbeeld van een tekort aan vitamine D3 bij jonge kinderen is de ziekte rachitis. Hierdoor worden de botten ‘zacht’ en kunnen ze verbuigen. Bij oudere mensen treedt op termijn botontkalking op. Ook heeft het gevolgen voor het natuurlijk afweersysteem.

Toxiciteit

Enkel bij langdurig veel te hoge inname kan vitamine D3 problematisch worden. Het kan in dat geval voor kalkafzettingen in het lichaam zorgen, wat een probleem kan zijn voor de aderen, die verharden. Dit komt echter zelden voor.

Vitamine E

Vitamine E is een belangrijke antioxidant, die het lichaam beschermt. Het is een van de belangrijkste vitamines die ons lichaam nodig heeft.

Belangrijk voor

Vitamine E werkt met name als een antioxidant. Op die manier beschermt het cellen, organen en ander weefsel tegen vrije radicalen. Ook speelt het een rol bij het reguleren van de stofwisseling.

Bronnen

Vitamine E vind je met name in vetten en oliën. Zaden, noten en oliën, zoals zonnebloemolie en lijnzaadolie, zijn belangrijke bronnen. Ook appels en bladgroenten bevatten de nodige hoeveelheid aan vitamine E.

Vitamine E tekort

Deze tekorten komen in de westerse wereld eigenlijk niet voor. Het kan eventueel leiden tot spieratrofie (spierafbraak) en bloedarmoede.

Toxiciteit

Van de vetoplosbare vitamines is vitamine E één van de veiligste. Enkel in sommige gevallen kan langdurige overdosering een probleem met de bloedstolling veroorzaken. Dit met name door een tekort aan vitamine K of door het innemen van bloedverdunners.

Vitamine K2

Vitamine K2 is een variant van vitamine K. Het is een vetoplosbaar vitamine, dat aangemaakt wordt door bacteriën in de dikke darm. Ook is het in bepaalde voedingsproducten aanwezig. Over vitamine K is relatief weinig bekend. Wel is bekend, dat het een rol speelt bij de bloedstolling. Er zijn inmiddels ook aanwijzingen dat het belangrijk is voor de botvorming.

Vitamine K2 is met name belangrijk voor baby’s. Zij zijn namelijk vatbaar voor een tekort aan vitamine K, ze hebben namelijk nog geen bacteriën, die de vitamine kunnen aanmaken. Dit kan leiden tot ernstige bloedingen. Om die reden krijgen baby’s altijd druppels met toegevoegde vitamine K.

Eet beter in 28 dagen_gezonde voeding_gezonde vitamines, welke vitamines heb je nodig?

Eet beter in 28 dagen met huisarts Tamara de Weijer

Dokter Tamara zet voeding en leefstijl dagelijks in als medicijn

waardoor je gezonder, energieker en slanker wordt.

Koop Direct!

Meer lezen over gezond eten en een gezonde leefstijl? Lees mijn artikel: Wat is nu echt gezonde voeding?