Je hebt de term hoogsensitief vast wel eens voorbij horen komen, maar in dit artikel gaan we er dieper op in. Wat is hoogsensitiviteit en wat zijn de kenmerken van een hoogsensitief persoon?
We bekijken wat hoogsensitiviteit precies inhoudt, wat de kenmerken zijn en hoe je er zelf achter komt of je wel of niet hoogsensitief bent.
Inhoudsopgave
Wat is hoogsensitiviteit?
Hoogsensitief, ook wel hooggevoelig genoemd, is een psychologische term die bestaat sinds 1996 en is bedacht door psychologe Elaine N. Aron. Het is eigenlijk een andere benaming voor zeer gevoelige personen, welke erg gevoelig zijn voor prikkels. Het is echter geen ziekte of een stoornis maar een persoonlijkheidskenmerk, want hoogsensitieve personen zijn geboren met een gevoeliger zenuwstelsel. Zij zijn hierdoor gevoeliger voor prikkels, zoals bijvoorbeeld geluiden, geuren en licht. Echter is het belangrijk dat een hoogsensitieve persoon zich hier zelf van bewust is, zodat deze persoon overprikkeling en bijkomende nadelige gevolgen kan voorkomen. Gelukkig heeft hoogsensitief zijn ook voordelen. Wat zijn de kenmerken van een hoogsensitief persoon?
Kenmerken van hoogsensitiviteit
Elaine N. Aron heeft het in haar onderzoek over een aantal belangrijke aspecten die kenmerkend zijn voor een hoogsensitief persoon, zoals:
- Een diepgaande verwerking van prikkels en informatie
- Gevoelig voor overstimulatie of overprikkeling
- Emotionele intensiteit; het intenser reageren op zowel positieve als negatieve prikkels
- Een hoog empathisch vermogen, ook wel inlevingsvermogen
- Een hoge sensorische sensitiviteit, inclusief een hoge mate van opmerkzaamheid en oog voor detail
Voor- en nadelen van hoogsensitiviteit
Hooggevoeligheid is volgens onderzoekers een eigenschap waar je mee geboren wordt en het komt niet alleen bij mensen, maar ook bij dieren voor. Ook dieren ondervinden zowel voor- en nadelen van deze eigenschap, zoals bijvoorbeeld het kunnen waarschuwen van andere dieren als er gevaar dreigt. Deze hoge mate van gevoeligheid heeft dus zowel voor- als nadelen.
Voordelen van hoogsensitiviteit:
- Gewetensvol zijn
- Nauwkeurig kunnen werken
- Meer dan gemiddelde affiniteit voor kunst en wetenschap, en/of creatief zijn
- Een sterke intuïtie
- Veel empathie
- Onbaatzuchtig kunnen handelen
- Een goede concentratie als je jezelf in een prettige (rustige) omgeving bevindt
- Kunnen denken in oplossingen
- Grote liefde voor dieren
Nadelen van hoogsensitiviteit:
- Eerder last hebben van een schuldgevoel
- Problemen van anderen overnemen en/of betrekken tot zichzelf
- Jezelf vaak minderwaardig voelen
- Niet goed kunnen tegen drukte of competitie
- Niet tegen veel prikkels kunnen
- Een verhoogde kwetsbaarheid, die de persoonlijke ontwikkeling in de weg kan staan
- Last hebben van stress of een opgejaagd gevoel
- Perfectionisme waar je zelf last van hebt
- Keuzestress of besluiteloosheid
- Moeilijk om kunnen gaan met kritiek en dit je altijd persoonlijk aantrekken
Ben ik hoogsensitief?
Om erachter te komen of je hoogsensitief bent, kun je een hoogsensitiviteit test of een HSP test doen. Door het beantwoorden van diverse vragen, kun je erachter komen of jouw persoonlijkheid overeenkomt met die van een hoogsensitieve persoonlijkheid. Er wordt geschat dat ongeveer 20% van de bevolking hoogsensitief is en dit persoonlijkheidskenmerk is tevens aan te tonen door het onderzoeken van de hersenen. Gelukkig geeft het doen van een hoogsensitiviteit test ook al een hoop duidelijkheid. Wat is hoogsensitiviteit en wat zijn de kenmerken van een hoogsensitief persoon? De hoogsensitiviteitstest.
Hoogsensitiviteit test
Hieronder staan 25 vragen, waar je met een “ja” of een “nee” op kunt antwoorden. Als je de helft of meer met een “ja” hebt beantwoord, is de kans groot dat je hoogsensitief bent.
1. Ben je gevoelig voor harde geluiden?
2. Heb je snel last van fel licht?
3. Heb je veel oog voor details?
4. Trek je jezelf graag alleen terug als je lang in een drukke omgeving bent geweest?
5. Heb je snel last van de effecten van cafeïne?
6. Ben je erg gevoelig voor pijn?
7. Heb je veel fantasie?
8. Kun je diep ontroerd raken door muziek of een andere kunstvorm?
9. Heb je snel last van een schuldgevoel?
10. Kun je jezelf goed verplaatsen in anderen?
11. Heb je een groot geweten?
12. Schrik je snel?
13. Wordt je geïrriteerd als je te weinig hebt gegeten?
14. Heb je snel last van stress of een opgejaagd gevoel?
15. Heb je er een hekel aan om meerdere dingen tegelijkertijd te doen?
16. Kun je niet goed tegen geweld in films of series?
17. Heb je moeite met het krijgen van kritiek?
18. Vind je het vervelend als mensen je op de vingers kijken?
19. Werd je vroeger gezien als een verlegen kind?
20. Heb je last van faalangst of podiumvrees?
21. Heb je soms het gevoel dat je minder bent dan anderen?
22. Doe je graag iets voor iemand anders?
23. Vermijd je ruzies en confrontaties?
24. Werk je het liefste in een rustige omgeving?
25. Houd je ervan om dingen te analyseren?
26. Heb je snel last van piekeren?
27. Kun je niet goed tegen zielige gebeurtenissen op tv?
28. Vind je het lastig om af te komen van negatieve gedachten?
29. Heb je een sterk reukvermogen?
30. Heb je een gevoelige huid?
Tips om om te gaan met hoogsensitiviteit
Hoogsensitiviteit is een persoonlijkheidskenmerk, met zowel voor- als nadelen. Als je negatieve effecten ervaart van deze hoge mate van gevoeligheid, is de eerste stap om te accepteren dat je hoogsensitief bent. Het is nu eenmaal onderdeel van wie jij bent en iets waar je mee zal moeten leren omgaan. Herken de kenmerken van hoogsensitief zijn en zet ze in als je kracht.
Gelukkig zijn er wel manieren om de nadelen te verzachten, waardoor de voordelen ook meteen meer naar voren zullen komen. Hieronder een aantal handige tips om om te gaan met de nadelen van hoogsensitiviteit.
Stel je eigen grenzen
Iets waar veel hoogsensitieve personen baat bij hebben, is het stellen van grenzen. Dit kan van alles zijn, zolang het jou maar helpt om overprikkeling te voorkomen. Hoewel het niet altijd makkelijk is om grenzen te stellen, is het erg belangrijk om dit structureel te doen. Dit betekent ook dat je soms “nee” zal moeten zeggen of het aan moet geven als je jezelf ergens niet prettig bij voelt. Als je het lastig vindt om bijvoorbeeld een keuze te maken, kun je altijd de tijd nemen om ergens over na te denken. Ook als iemand anders je vraagt om iets te gaan doen of om een bepaalde gunst vraagt, kun je best de tijd nemen en om bedenktijd vragen. Dit voorkomt het feit dat je een overhaaste beslissing neemt, waar je jezelf eigenlijk niet prettig bij voelt.
Zorg voor voldoende rust
Iedereen heeft behoefte aan rust, maar voor hoogsensitieve personen is deze behoefte vaak erg groot. Hoewel veel mensen zich kunnen ontspannen in een drukke omgeving, is dit voor hoogsensitieve personen niet het geval. Zorg er dus voor dat je voldoende rust neemt en tijd inplant voor jezelf om even lekker te ontspannen. Plan dus ook niet te veel activiteiten achter elkaar of op dezelfde dag. Het beoefenen van yoga of meditatie kan tevens helpen om zowel je lichaam als je gedachten tot rust te laten komen. Zorg ervoor dat er een plek is waar je jezelf kan terugtrekken, een soort van prikkelarme ruimte.
Beweeg regelmatig
Juist als je erg moe bent geworden van allerlei prikkels, kan beweging of sporten de perfecte oplossing zijn om eventjes te ontladen. Jezelf fysiek uitdagen is een goede manier om alles even van je af te schudden. Jezelf fysiek moe maken zal ook helpen om je gedachten tot rust te laten komen en helpen om beter te kunnen slapen. Ook als je last hebt van bepaalde gevoelens zoals boosheid of frustraties, kan het helpen om te sporten. Het is tevens een manier om je zelfvertrouwen een boost te geven, als je last hebt van minderwaardige gedachten.
Een hele goede manier om zowel je lichaam als je geest te kalmeren en te ontladen, is yoga te beoefenen. Dat kan je heel eenvoudig thuis uitoefenen op de momenten dat jij er behoefte aan hebt. Via Practice Happy with Yoga kan je thuis verschillende vormen van yoga uitproberen, waar en wanneer het jou uitkomt.
Maandabonnement Practice Happy with Yoga
Probeer de verschillende vormen van Yoga uit, waar en wanneer het jou uitkomt deze maand.
Zoek een creatieve uitlaatklep
Deze tip hangt erg nauw samen met de voorgaande tip, en is tevens een perfecte manier om je gedachten te verzetten en je emoties te verwerken. Kies een creatieve uiting waar je plezier aan beleeft. Herinner jezelf eraan dat het gaat om het proces en niet om het resultaat. Met name als je erg perfectionistisch bent, is het belangrijk om plezier te hebben en je er bewust van te zijn dat het resultaat ondergeschikt is. Je hoeft niet goed te zijn in iets, om er plezier aan te beleven.
Zoek steun
Hoogsensitief zijn kan voor problemen zorgen en het kan opluchten om iemand te hebben die je hierin kan steunen. Dit kan zowel iemand uit je persoonlijke omgeving zijn die je vertrouwt en een luisterend oor biedt, of een professional die je kan helpen om beter om te gaan met prikkels en je emoties. Praten met bijvoorbeeld een psycholoog is niets om je voor te schamen en kan je leven een stuk prettiger maken.
Accepteer jezelf
Deze laatste tip is waarschijnlijk makkelijker gezegd dan gedaan, maar toch is het belangrijk om jezelf zoveel mogelijk te accepteren zoals je bent. Dit betekent ook dat je moet stoppen om jezelf te vergelijken met anderen, iets dat ontzettend makkelijk is door allerlei social media platforms. Behoed jezelf ervan om constant door social media te scrollen. Met enige regelmaat je telefoon op stil zetten en meldingen uitschakelen, zal al een hoop prikkels voorkomen. Het zal tevens helpen om je te concentreren op jezelf, en de dingen waar jij goed in bent en/of plezier aan beleeft.
Een aanrader is ook het lezen van een aantal goede boeken over hoogsensitiviteit. De kenmerken van hoogsensitief zijn en hoe jij juist de meerwaarde van je hoogsensitiviteit weet in te zetten in je leven. Waaronder dit boek Prikkels bijten niet!
Ongeveer 30% van de hoogsensitieve personen heeft gevarieerde prikkels in het leven nodig om goed te functioneren. Eén op de vijf realiseert zich dat niet. Daar brengt dit boek verandering in. Een oprechte aanrader.
Na het lezen van dit boke herken je de kenmerken van een hoogsensitief persoon. En hoe jij je hoogsensitiviteit kan inzetten als kracht.
Lees hier meer over wat je kan doen tegen een overprikkeld brein.